Heb jij dat weleens, dat situaties je ineens weer klein maken? Soms kom je iemand tegen met bepaalde gezichtskenmerken, bepaalde kleding of geuren. Soms ben je op een plek of hoor je een geluid en dan ineens…….
…voel je je weer zo klein als op een bepaald moment uit je jeugd.
Iedereen kent die ervaringen. In de Transactionele Analyse (TA) noemen we zo’n moment:
Elastiekje
In het Engels (de voertaal in TA): Rubber band.
Een elastiekje kun je uitrekken en uitrekken. Op een gegeven moment staat er veel spanning op het elastiekje. Laat je het los, klapt het terug naar zijn oorspronkelijke vorm.
Hetzelfde overkomt jou, vaker dan je denkt!
‘POING’!
Hoe komt het nu dat situaties je ineens weer klein maken? Ik heb je al uitgelegd dat we allemaal ons script hebben: een set aan besluiten over jezelf in de wereld waarin je leeft. Zo’n ‘scriptbesluit’ komt tot stand in ‘heftige’ situaties die een (grote) impact op je hebben. Wanneer je in het hier-en-nu in een soortgelijke situatie terechtkomt (bijvoorbeeld door geur of geluid), ben je weer even ineens dat kleine kind van toen en daar.
Dat gebeurt allemaal in een fractie van een seconde: “POING!” Net als dat elastiekje, dus!
Soms zijn die momenten prettig, maar soms brengen ze je terug in een negatieve ervaring en functioneer je (even) niet meer.
Een prettig voorbeeld:
Mijn oma maakte vroeger altijd een heerlijke witte boterham met roomboter en suiker voor mij. Dat aten we dan als ontbijt als ik weer eens bij haar mocht logeren. Kopje thee erbij met melk en suiker… Heel warm, knus en gezellig.
Als ik nu (zo heel af en toe… 😉 ) een witte boterham eet met roomboter en suiker, dan voel ik me – “POING” – alsof ik weer daar ben, bij haar. Dat kleine jochie. Beschermd. Warm en veilig. Die knusheid van toen….. heerlijk!
Een onprettig voorbeeld:
Ooit, toen ik een heel klein jochie was, was ik alleen met mijn zus in de flat waar we woonden. We waren ergens wakker van geworden en niemand was thuis. Wat waren we bang. We zaten beiden ineengedoken in een hoekje in de gang van de flat. Die enorme ruimte. De stilte. Echt doodsbang waren we…
En nu nog stééds, ondanks al die jaren oefening, training en bewustwording, voel ik weer die angst wanneer ik in een soortgelijke situatie beland. Ik ben – “POING” – weer dat kind in dat hoekje van de flat. Doodsbenauwd!
Wat kan jíj ermee?
Maar wat kun je er nu eigenlijk mee, al dat ‘gePOING’? Welnu, ik heb al in meerdere artikelen iets geroepen over het belang van jezelf bewust zijn van wat er gebeurt en hoe dat effect op je heeft. Herken je jóuw “POING”-situaties al?
Wanneer je die situaties leert herkennen en kunt relateren aan de situaties van vroeger, dan kun je jezelf verder helpen. Er is feitelijk en objectief gezien geen enkele reden om in het hier en nu hetzelfde te voelen als wat je toen voelde. Altijd wanneer je in een situatie met lastige emoties zit, kun je jezelf helpen door feiten en waarneembare zaken erbij te betrekken. Dan zul je zien dat je niet meer dat kleine jochie van toen bent en dat je nu helemaal niet meer bang hoeft te zijn.
Wanneer je je realiseert dat je bang bent (zoals in mijn onprettige voorbeeld), kun je jezelf geruststellen om bovenstaande reden. Zeg tegen jezelf: ‘Ah… kleine IK, je hoeft niet bang te zijn. Ik ben nu groot en sterk. De situatie is helemaal anders. Ik mag vertrouwen hebben.’
Omdat deze zinnen misschien wat abstract zijn, geef ik een voorbeeld:
Ik weet dat wanneer ik alleen in een lege, grote ruimte terecht kom, ik de kans loop dat ik dat oude gevoel weer krijg. Als ik daar in ga komen, voel ik die “POING” gebeuren en ervaar ik die oude angst. Ik neem dan een moment voor mezelf om om me heen te kijken. Dan zie ik dat de situatie feitelijk niet hetzelfde is. Ik kijk even naar beneden en zie dan mijn voeten. Ik constateer dat ik nu volwassen ben en in staat om met een grote lege ruimte om te gaan. Ik adem dan meestal nog een paar keer diep in en dan voel ik die angst weg trekken. Zo zorg ik ervoor dat die angst niet mijn gedrag gaat bepalen.
En die prettige elastiekjes…..?
Geniet er vooral van. Zolang ze je sterk in het hier en nu laten staan kun je er volop van genieten!
Wat voor elastiekjes heb jij zoal en wat doe jij als je ineens – “POING” – weer toen en daar bent? Deel jouw verhaal hieronder, dan kunnen we daar allemaal van leren!