Physis?

Transactionele Analyse (TA) is een positieve gedragsleer. De 3 uitgangspunten in TA zijn:

1. Iedereen is OK;
2. Iedereen kan denken;
3. Verandering is mogelijk.

Daaronder ligt de gedachte dat er een natuurlijke drang is om te groeien. Deze drang noemt men Physis.

Deze gedachte is door dr. Eric Berne; de grondlegger van TA, in enkele boeken is genoemd (1968, 1972). Inmiddels zijn er auteurs die er in artikelen over hebben uitgewijd, zoals Clarkson, 1992; Mellor 2017.

Physis is genoemd door vroege grieken en omschreven als: “A force of Nature, which eternally strives to make things grow and to make growing things more perfect” (Berne, 1968, p, 89).

Positieve oerkracht

Soms zie ik een plantje groeien op een plek, waarbij ik denk: “hoe in hemelsnaam kan dat plantje daar groeien?” Ontspruitend midden in een rots, groeiend vanuit het asfalt, op de meest onherbergzame plekken.

Ook voor ons, mensen is er een bijna onverklaarbare drang om te groeien. Zelfs als alles heel moeilijk lijkt, zijn de meeste mensen in staat om daar overheen te groeien. In de meest moeilijke omstandigheden hebben mensen en dieren zich weten te handhaven. In bittere koude vlakbij de poolcirkel, zoals Eskimo’s deden; of juist in extreme hitte, zoals de Aboriginals in Australië.

Scriptmatrix en physis

Vann Joines en Ian Stewart tekenden de scriptmatrix, waarbij physis als een dikke pijl vanuit het centrum van de egotoestanden ons aanspoort om te groeien en onze scriptovertuigingen niet (meer) ons gedrag te laten sturen. Als coach werk ik vaak met die kracht. Ik zie het als een aanwezig vlammetje waarbij ik als coach alleen maar hout hoef aan te reiken, zodat de coachee zijn eigen vlam op kan stoken en kan groeien.

Jouw script ontstond in belangrijke mate door boodschappen van jouw ouder(figuren). Je besloot zelf  tot jouw injuncties of stoppers/verboden: denk niet, hoor er niet bij, besta niet, groei niet op, en nog 8 anderen (zie Wat drijft jou? Handvatten om je drivers en stoppers te begrijpen.

Je vond ook permissies om te groeien, om er te zijn, om te denken, enzovoort en je besloot er jouw programma van (jouw manier van omgaan met problemen) en je bedacht ook counter-injuncties of drivers/geboden:

1. Doe je best;
2. Maak voort / Schiet op;
3. Doe een ander een plezier;
4. Wees sterk;
5. Wees perfect.

Deze drivers hielpen je om je voorwaardelijk OK te voelen, zolang je maar…

Ondanks jouw beperkende overtuigingen, wil je op de een of andere manier blijven groeien. Physis is daar jouw drijvende kracht.

Vertrouw dus gerust op jouw innerlijke kracht. Die helpt je uiteindelijk om een pad te vinden waarin jij kan groeien. Physis is je vriend door dik en dun,

Bronnen: